Austrougarski period
Prvi objekat većeg kapaciteta na Jahorini je bila lovačka kuća izgrađena 1878. od strane Austrougarske buržoazije koja je lovila na Jahorini. Značajan korak na razvoju smučanja napravljen je 4. aprila 1905. godine, kada je u Sarajevu osnovan odjel Radničkog turističkog društva “Prijatelj prirode” kao ogranak društva “Die Naturfreunde”. Zimsko planinarenje, odnosno planinarenje uz upotrebu smučki postaje jedna od djelatnosti ovog naprednog društva, čije je, inače, samostalno djelovanje nastavljeno i po završetku prvog svjetskog rata. 1912. godine na je Jahorini izgrađena željeznička šumska pruga od Pala (829 m) do Poljica (1530 m) namjenjena za izvoz drveta. Ova pruga se dalje naslanjala na željeznički pravac Višegrad – Sarajevo, građen od 1901. do 1904. godine po naređenju cara Franje Josipa. Prvi svjetski rat prekinuo je aktivnosti prvih ljubitelja smučanja. No, sa završetkom ratnih razaranja, smučanje i smučari ponovo stupaju na scenu.
Period poslije Prvog svjetskog rata
Prva lovačka kuća je izgorila, a na njenom mjestu je izgrađen dom “Romanija” sa 60 ležaja, koji je 1922. godine takođe izgorio. 1923. godine, dolaze prvi ljubitelji prirodnih ljepota na planinu Jahorinu i donose prve skije. Te godine je napravljena zgrada hotela “Šator”. U hotelu je bilo oko 70 ležaja. Do hotela se dolazilo šumskim putem. Prvi drumski putni pravac ka vrhu Jahorine građen je duž trase pruge 1925. godine kada je general Đorđe Tomić za tu namjenu mobilisao vojsku i rezervu. Ovim putnim pravcem Fertineli je izvlačio drvenu građu sa Jahorine do 1936. godine. Po naređenju kralja Aleksandra, general Đorđe Tomić 1926. godine pravi zgradu Doma armije sa 80 ležaja. Godine 1933. u Sarajevu je osnovana prva samostalna smučarska organizacija pod imenom Ski-klub Sarajevo. Sve do rata 1941. godine, ovaj klub je činio značajne napore na unaprijeđenju do tada nepoznatog smučanja, kao i takmičenja u svim kategorijama. U ovom periodu odrađeno je međunarodno takmičenje u alpskim disciplinama na Jahorini. Iako su izgrađeni objekti nudili udoban smještaj, na Jahorinu su još uvijek navraćali znatiželjni posjetioci ili grupe koji su dolazili radi uživanja u prirodnim ljepotama planine sa manjim zadržavanjem. Teko je bilo sve do II Svjetskog rata kada su tada postojeći objekti uništeni i spaljeni.
Period poslije Drugog svjetskog rata
Poslije Drugog svetskog rata (1941-1945) obnovljeni su navedeni spaljeni objekti, a još 1947. godine na Jahorinu je dovedeno električno svjetlo. Izgrađen je podzemni kabal za struju i telefonske veze… i počinje izgradnja brojnih hotela: • 1950. godine napravljen je Sindikalni planinarski dom “Jahorina” sa 95 ležaja. • 1955. godine napravljen je dom “Košuta” sa 45 ležaja. • 1959. godine izgrađen je dom “Partizan” sa 120 ležaja. • 1960. godine izgrađena je vila “Bistrica” sa 44 ležaja. • 1961. godine napravljen je dom “Mladost” sa 94 ležaja. • 1975. godine napravljen je hotel “Jahorina” savremen komforan objekat sa 320 ležaja. Te iste godine dom “Košuta” je više neupotrebljiv, a vila “Bistrica” je izgorila 1974. godine Nakon II svjetskog rata omladina je već 1945. godine izgradila put od Trebevića i Pala sve do Rajske doline.
Prva žičara na Jahorini je izgrađena i otvorena 29.11.1952. godine. Polazna stanica žičare se nalazila kod hotela “Jahorina” na nadmorskoj visini 1660 m išla je do vrha 1885 m na Goloj Jahorini. Dužina žičare iznosila je 1050 m. Bio je to jednosjed sa 102 sjedišta, kapaciteta 360 putnika na sat. Od polazne stanice do vrha vožnja je trajala 8 minuta. Nakon rata formirana su planinarsko-smučarska društva, koja su se više bavila planinarstvom nego smučarstvom. Tek 1954. godine formiranjem samostalne smučarske organizacije pod nazivom Sarajevski smučarski klub, počeo je intenzivniji rad na unaprijeđenju smučarskog sporta u Sarajevu. U to vrijeme pored žičare su postojale smučarske staze dužine 3660 m. Već 1957. godine održan je III Omladinski šampionat alpskih zemalja.
Druga žičara je dovršena i otvorena 1965. godine. Ona se nalazila na polaznoj stanici Poljice na nadmorskoj visini 1530 m i išla je do 1908 m/nv na “Začarane dvore” ispod “Ogorjelice”.
Treća žičara je dovršena i otvorena 14.01.1971. godine. Ona je počinjala na polaznoj stanici od hotela “Jahorina” sa nadmorske visine 1660 m i spuštala se do 1329m/nv u mjesto Ževnje – Vrhprača. Bio je to jednosjed sa 138 sjedišta kapaciteta 100 putnika na sat. 1972. godine je izgrađen Ski lift u Rajskoj dolini. Ovaj ski lift počinje na plaznoj stanici u Rajskoj dolini na 1655 m/nv i ide do vrha 1855 m/nv na Krvavim lokvama. Ski lift kod doma “Partizan” dovršen je i otvoren januara 1976. godine. Te 1976. godine u izgradnji je “jednoužetna dvosjeda kružna žičara” sa dužinom trase 1320 m, a locirana je zapadno od žičare jedan na blago nagnutom platou kod velike krivine na Ogorjelici. U planu je bila i izgradnja ski liftova za djecu kao i žičara Pale-Jahorina. 1971. i 1972. je asfaltiran put Sarajevo – Jahorina, a 1976. je završen i put od Pala do Jahorine. Tih sedamdesetih godina na Jahorini su verifikovane smučarske staze od strane Svjetske smučarske federacije – FIS i to Staza za spust dužine 3500m, sa visinskom razlikom 887 m. Početak je na Goloj Jahorini 1777 m/mv a cilj u Vrhprači na 1090 m/nv. kao i Staze za veleslalom i slalom. Svake sezone se na Jahorini se održavaju 4-5 značajnih takmičenja sa prosječnim učešćem po 100 takmičara. Jahorina je 1974. godine bila organizator Evropskog i Svjetskog omladinskog kriterija u smučanju, što je tada predstavljalo veliku afirmaciju planine.
1975. godine u januaru Evropski kup za muškarce, kao i Svjetsko prvenstvo za žene “Zlatna lisica” jer te godine na mariborskom Pohorju nije bilo snijega. 1977. godine u kalendar FIS-a je uvršćeno takmičenje Evropskog kupa na Jahorini. Sve ovo je bio dobar uvod u organizaciju Olimpijskih igara u Sarajevu 1984. godine.
(fotografije iz knjige Dr. Ljuba J. Mihića “Jahorina centar za rekreaciju”)
